یکی از موارد مهم در طراحی و اجرای فضای سبز روف گاردن، زهکشی آن است. زهکشی نقش حیاتی در کیفیت و کارآمدی این فضا دارد و از مهمترین و ابتدایی‌ترین بخش‌های اجرای آن محسوب می‌شود. برای اجرای زهکشی هم نیاز به لایه‌بندی‌های متعددی است که با توجه به روش اجرای روف گاردن میتواند کم یا زیاد شود. در این مطلب در خصوص نحوه زهکشی روف گاردن صحبت می‌کنیم و با انواع روش‌های اجرای آن آشنا می‌شویم.
زهکشی روف گاردن چیست؟
زهکشی از مهمترین و ابتدایی‌ترین بخش‌های اجرای روف گاردن است و نقش حیاتی در حفظ کیفیت آن ایفا می‌کند. با زهکشی مناسب میتوان از تجمع آب جلوگیری کرده و به حفظ استحکام سازه و افزایش عمر آن کمک کرد. در واقع در زهکشی بام سبز اقداماتی انجام می‌شود که در نتیجه آنها آب از یک محل تخلیه و خارج شده و به محل دیگر هدایت می‌شود. لایه‌های مورد نیاز برای زهکشی روف گاردن شامل لایه عایق رطوبتی، لایه ژئوممبران، لایه ژئوتکستایل، لایه ژئودرین و فیلتر خاک می‌باشد. حال با توجه به روش اجرای روف گاردن برخی از این لایهها را میتوان حذف و یا اضافه کرد.
نحوه زهکشی بام سبز یا روف گاردن
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم زهکشی روف گاردن شامل لایه‌بندی متعددی است که در اینجا به بررسی آنها می‌پردازیم.
-
لایه عایق رطوبتی
در اجرای لایه عایق رطوبتی باید به عواملی همچون نوع عایق، عمر عایق، سهولت در اجرا، هزینه و غیره توجه شود. در کشور ایران از عایق ایزوگام بدین منظور استفاده زیادی می‌شود. برای اجرای این لایه باید قیرگونی را به صورت افقی در کف پشت بام و عمودی در جان‌پناه انجام داده و سپس دو لایه ایزوگام را در دو جهت عمود بر هم به فاصله زمانی یک روز اجرا کرد.
-
لایه ژئوممبران
بعد از اجرای لایه عایق رطوبتی نوبت به اجرای لایه ژئوممبران یعنی عایق ضد ریشه می‌رسد. ژئوممبران لایه‌ای با نفوذپذیری بسیار پایین است و به عنوان لایه آنتی روت یا ضد ریشه استفاده می‌شود. این لایه اغلب به صورت پیش ساخته بوده و در محل با استفاده از غلتک و فرآیند گرم کردن اجرا می‌شود.
-
لایه ژئوتکستایل
بعد از اجرای لایه ژئوممبران میتوان لایه ژئوتکستایل را اجرا کرد. این لایه به عنوان لایه محافظ ورق ژئوممبران استفاده می‌شود. ژئوتکستایل از جنس پلی استر است و جهت مسطح‌سازی و کنترل فرسایش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
لایه ژئودرین
لایه ژئودرین از شکلی شبیه به شانه تخم مرغ برخوردار است و برای زهکشی آب و هوادهی به ریشه گیاهان کاربرد دارد. آب حاصل از آبیاری گیاهان در این لایه ذخیره شده و منافذ موجود در زیر آن امکان تبادل هوا و جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاهان را فراهم می‌کند.
-
لایه فیلتر خاک
آخرین لایه در ایزولاسیون و زهکشی روف گاردن، لایه فیلتر خاک است که بعد از اجرای لایه ژئودرین و قبل از اجرای خاک و کاشت گیاهان اجرا می‌شود. از وظایف لایه فیلتر خاک باید به جلوگیری از شسته شدن و نفوذ شن و ذرات خاک به درون لایه قبلی اشاره کرد. بعد از اجرای این لایه میتوان برای کاشت گیاهان روف گاردن اقدام کرد.
انواع سیستم زهکشی
برای اجرای زهکشی از روش‌های مختلفی میتوان استفاده کرد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- سیستم زهکشی شیب‌دار: در این سیستم آب از طریق شیب موجود و از داخل لوله یا گاترهای ایجاد شده خارج می‌شود. در واقع شیب به طور طبیعی آب را از نقطه‌ای به نقطه دیگر هدایت می‌کند.
- سیستم زهکشی ناودانی: در این سیستم آب به وسیله ناودانی‌های نصب شده به خارج هدایت می‌شود. این سیستم برای تخلیه آب باران یا آبیاری گیاهان از روی سقف و هدایت آن به سطح زمین کاربرد دارد.
- سیستم زهکشی سطحی: در این سیستم کانال‌هایی حفر می‌شود که آب‌های سطحی موجود در سطح زمین یا عمق کم را به این کانال‌ها هدایت می‌کند.
- سیستم زهکشی زیر سطحی: این سیستم در زیر سطح خاک ایجاد می‌شود و در بهبود عملکرد رشد گل و گیاهان و دفع آب اضافی موجود در خاک نقش خوبی دارد.
اهمیت زهکشی روف گاردن
زهکشی روف گاردن از چند جهت حائز اهمیت است:
- جلوگیری از تجمع آب: از آنجایی که آب اضافه میتواند به لایه‌های زیرین نفوذ کند و آسیبات زیادی به بار آورد، زهکشی بام سبز بسیار حائز اهمیت است.
- تهویه خاک: با زهکشی اصولی اکسیژن کافی به ریشه گیاهان می‌رسد و به رشد بهتر آنها کمک زیادی می‌شود.
- جلوگیری از یخزدگی لایه‌های زیرین: در مناطق سردسیر میتوان از یخ زدن آب در لایه‌های زیرین جلوگیری کرده و مانع از آسیب به سازه شد.
- کاهش وزن بام: با خروج آب اضافی، بار مرده بر روی بام کاهش پیدا کرده و از آسیب به سازه جلوگیری می‌گردد.
جمع بندی
در این مطلب در خصوص نحوه زهکشی روف گاردن صحبت کردیم. همانطور که اشاره شد زهکشی روف گاردن از اهمیت زیادی برخوردار است و در خروج آب اضافی و جلوگیری از آسیب به سازه و سقف ساختمان نقش مهمی دارد. برای همین در طراحی و اجرای روف گاردن باید به آن توجه زیادی شود. جهت اجرای بام سبز به شیوه اصولی و کارآمد میتوانید از تیم تخصصی شرکت فضای سبز ارم تهران کمک بگیرید.
سوالات متداول
- چرا زهکشی روف گاردن حائز اهمیت است؟ از آنجایی که زهکشی در جلوگیری از تجمع آب، تهویه خاک، جلوگیری از یخزدگی لایهها و کاهش وزن بام نقش دارد، بسیار حائز اهمیت است.
- مهمترین اجزای سیستم زهکشی روف گاردن چیست؟ لایه ژئوممبران، لایه ژئوتکستایل، لایه ژئودرین و فیلتر خاک از مهمترین لایهها و اجزای زهکشی بام سبز محسوب میشوند.
- چه نکاتی در اجرای سیستم زهکشی روف گاردن وجود دارد؟ شیب مناسب بام، انتخاب متریال مناسب و اجرای صحیح سیستم زهکشی از مهمترین نکات در اجرای زهکشی روف گاردن است.
