برای طراحی و اجرای فضای سبز در هر محیطی به دقت، مهارت و تخصص بالا نیاز است. برخورداری از فضای سبز زیبا در منزل، محیط کار و هر فضای دیگری مستلزم آشنایی با اصول طراحی فضای سبز است. برای همین افرادی که به فکر طراحی و ایجاد فضای سبز در ساختمان مسکونی، اداری، تجاری و غیره هستند، این کار را باید به متخصصان این حوزه بسپارند. طراحان حرفه‌ای با توجه به شرایط محیط و در نظر گرفتن اصول و نکات مهم، بهترین پوشش گیاهی را انتخاب کرده و فضای سبز را به بهترین نحو احداث می‌کنند. در ادامه مطلب در خصوص مهمترین اصول طراحی فضای سبز صحبت خواهیم کرد.
فضای سبز و انواع آن
در حال حاضر به دلیل رشد افزون جمعیت در شهرها و گسترش شهرنشینی، گسستگی تدریجی بین انسان و طبیعت در حال رخ دادن است. همین مسئله باعث شده تا اهمیت ایجاد فضای سبز در نقاط مختلف اعم از خیابان‌ها و اتوبان‌ها، مکان‌های عمومی، مراکز تجاری، ساختمان‌های اداری و حتی مسکونی بیشتر از قبل شود. فضای سبز یکی از بهترین ایده‌ها و راه‌حل‌های موجود برای پیوند دوباره انسان با طبیعت است. در این فضاها به کاشت گیاهان مختلف پرداخته می‌شود تا محیطی سبز، زیبا و تمیز در اختیار افراد قرار گیرد. فضای سبز بر بهبود کیفیت هوا تاثیر داشته و تا حدودی مشکل آلودگی هوا را برطرف می‌کند.
فضای سبز بر اساس موقعیت اجرا به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. فضای سبز عمومی در محیط‌های تفریحی، پارک‌ها و مواردی از این دست و فضای سبز نیمه عمومی در فضاهایی همچون محوطه ساختمان اداری، مراکز آموزشی و سازمان‌ها ایجاد می‌شود. فضای سبز خصوصی هم در حیاط ساختمان، باغ بام یا روف گاردن و محوطه ساختمان مسکونی ایجاد می‌گردد. برای اجرای این فضاها از گونه‌های گیاهی متفاوتی استفاده می‌شود. گیاهان مناسب برای فضای سبز خارجی به نور مستقیم نیاز دارند و معمولا در برابر تغییرات آب و هوایی و عوامل محیطی همچون باد و باران مقاوم‌تر هستند.
مهمترین اصول طراحی فضای سبز
حال که با فضای سبز و انواع آن آشنا شدیم، بهتر است به بررسی مهمترین اصول طراحی فضای سبز بپردازیم. در نظر گرفتن اصول و نکات مهم طراحی فضای سبز باعث افزایش کارایی، زیبایی و پایداری فضا می‌شود.
-
رعایت تناسب و تعادل در طراحی
تناسب عناصر در فضای سبز در نگاه کلی حائز اهمیت است. یکی از فاکتورهای مهم در این خصوص هم اندازه و ارتفاع در مقیاس و تناسب است. هر چقدر فضا بزرگتر باشد، از گیاهان و لوازم بیشتری میتوان در محیط استفاده کرد. و بالعکس هر چقدر فضا کوچک‌تر باشد، از گیاهان و تجهیزات کمتری باید استفاده شود. در طراحی فضای سبز ساختمان توجه به اندازه و ارتفاع ساختمان هم حائز اهمیت است. برای ساختمان‌های مرتفع میتوان از گیاهان و درختان بلند استفاده کرده و نگرانی از بابت ایجاد خلل در نمای ساختمان نداشت. اما برای ساختمان‌های کوچک باید از گیاهان کوتاه استفاده کرد تا خللی در نمای ساختمان ایجاد نشود. حفظ تعادل در طراحی هم سبب القای حس راحتی به بینندگان می‌شود.
-
حفظ وحدت میان عناصر
یکی دیگر از اصول طراحی فضای سبز حرفه‌ای، ترکیب مناسب رنگ، بافت و فرم گیاهان است. برای ایجاد هماهنگی و هارمونی بصری در فضا باید به این موارد توجه شود. پالت رنگی، اندازه اجزا، بافت‌ها و سایر ویژگی‌های عناصر باید ارتباط خوبی با هم داشته باشند تا سبب ایجاد یک طرح یکپارچه شوند. این موارد باید در نحوه نورپردازی، طرح و مدل نیمکت یا صندلی، مسیرهای تردد، رنگ گیاهان و لوازم و حتی اندازه گیاهان نمود داشته باشد. حفظ وحدت میان عناصر به خلق فضای سبز با ظاهری زیبا و دلپذیر کمک شایانی می‌کند.
-
فضاسازی مناسب
طراحی فضای سبز باید متناسب با اندازه و وسعت فضا انجام شود. در صورتی که از گیاهان بلند و بزرگ در بخش ورودی استفاده شود، مشاهده بخش‌های دورتر سخت و غیر ممکن می‌شود. استفاده از درختچه‌های متنوع با فاصله مناسب از هم، راهکاری خوب برای نشان دادن وسعت محیط است. همچنین باریک کردن تدریجی مسیرهای باغ در ایجاد فضای مناسب بسیار کمک کننده است. در طراحی فضای سبز باید از کاشت درختان بلند در میان باغ خودداری کرد. با این حال اگر در میان فضا درختان بلندی وجود داشته باشد، شاخه‌های پایین آن را باید هرس کرده تا مانعی در دید و تماشای باغ ایجاد نشود.
-
در نظر گرفتن اقلیم و شرایط محیطی
یکی از نکات و اصول مهم طراحی فضای سبز، توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه است. طراحان و مجریان حرفه‌ای برای ایجاد فضای سبز، روف گاردن و دیوار سبز، به آب و هوای منطقه توجه زیادی کرده و گیاهان را با توجه به آن انتخاب می‌نمایند. انتخاب گیاهان سازگار با اقلیم منطقه، نیاز به آبیاری و نگهداری را کاهش داده و سبب افزایش طول عمر آنها می‌شود. اقلیم منطقه میتواند گرم و خشک، سرد و کوهستانی و یا معتدل باشد. برای مناطق گرم و خشک باید به سراغ گیاهانی رفت که در برابر گرما مقاومت بالایی دارند و در برابر کم آبی مقاوم عمل می‌کنند. برای مناطق سرد و کوهستانی هم باید از گیاهان پایدار در برابر سرما و یخبندان استفاده شود.
-
استفاده از گیاهان بومی
منظور از گیاهان بومی گیاهانی است که به طور طبیعی در یک منطقه جغرافیایی حضور داشته و با شرایط اقلیمی همان منطقه سازگار هستند. استفاده از گیاهان بومی در طراحی فضای سبز به افزایش عمر فضای سبز کمک کرده و نیاز به نگهداری مداوم را از بین می‌برد. گیاهان بومی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند و با اکوسیستم منطقه سازگارتر می‌باشند.
-
در نظر گرفتن کاربری فضا
همانطور که متوجه شدیم فضای سبز شامل انواع عمومی، نیمه عمومی و خصوصی می‌شود. برای طراحی فضای سبز باید کاربری فضا و نوع آن را مشخص کرده و بر اساس آن فضا را طراحی و اجرا کرد. برای فضاهای عمومی توجه به دسترسی، امنیت، روشنایی کافی و ایجاد فضاهای چند منظوره برای نشستن، استراحت، بازی و تعاملات اجتماعی حائز اهمیت است. برای فضاهای سبز خصوصی هم به مواردی نظیر حفظ حریم خصوصی و آرامش فضا، طراحی بر اساس سلیقه و نیاز ساکنین، اختصاص دادن فضایی برای استراحت یا دورهمی و تنوع فضایی با ترکیب باغچه، چمن، آبنما و مسیرهای دسترسی باید توجه گردد.
-
اصل پایداری و صرفه‌جویی در انرژی
برای طراحی و احداث فضای سبز بهتر است به اصل پایداری و صرفه‌جویی در مصرف منابع طبیعی همچون آب و برق توجه شود. با توجه به بحران آب و برق در کشور، این مسئله بیشتر از قبل نیاز به توجه دارد. برای این کار هم میتوان از سیستم‌های آبیاری هوشمند یا قطره‌ای به جای آبیاری دستی استفاده کرد. همچنین برای سازه‌های مورد نیاز در فضای سبز میتوان از مواد بازیافتی استفاده کرد.
جمع بندی
در این مطلب در خصوص مهمترین اصول طراحی فضای سبز صحبت کردیم. همانطور که ملاحظه کردید طراحی و اجرای فضای سبز نیازمند توجه به نکات و اصول متعددی است که تنها افراد متخصص و حرفه‌ای در این حوزه نسبت به آنها اطلاع دارند. برای همین جهت طراحی و احداث فضای سبز از شرکت‌های تخصصی در این حوزه نظیر مجموعه ارم تهران کمک بگیرید.
