طراحی روف گاردن یا بام سبز، منجر به ایجاد یک محیط سرسبز و زیبا در ساختمان‌های مرتفع شده و فضای خوبی را برای دورهمی و گذراندن اوقات فراغت فراهم می‌کند. طراحی این فضا باید به شکل تخصصی صورت بگیرد و از گیاهان متناسب با شرایط اقلیمی منطقه در آن استفاده شود. در این مطلب قصد داریم در خصوص اینکه روف گاردن چیست، صحبت کنیم و با اصول و نکات مهم آن آشنا شویم.
روف گاردن چیست؟
روف گاردن (Roof Garden) یا بام سبز، مکانی است که اغلب بر روی پشت بام و یا تراس اجرا می‌شود. این فضا یک بستر مناسب برای رشد گیاهان در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین است. روف گاردن میتواند به صورت ساده و تنها با چند گلدان طراحی شود. برخی از افراد هم ترجیح می‌دهند این فضا را همچون یک فضای سبز و پارک کوچک طراحی کنند تا از آن به بهترین شکل ممکن استفاده نمایند. انتخاب نوع روف گاردن به عواملی همچون سازه ساختمان، شرایط اقلیمی و سلیقه و نیاز ساکنین ساختمان بستگی دارد. برای طراحی و اجرای بام سبز از روش‌های مختلفی از جمله روش متمرکز، روش گسترده، روش پرتابل و مدولار میتوان استفاده کرد.
بهترین گل و گیاه برای روف گاردن
برای انتخاب بهترین گل و گیاهان مناسب روف گاردن بهتر است به چند نکته توجه شود:
- گیاهان روف گاردن باید از مقاومت بالایی در برابر گرما و نور خورشید برخوردار باشند. برای همین بهتر است از نهال‌های مقاوم و سخت‌جان در سال اول رشد استفاده کرد. در صورت استفاده از گیاهان آسیب‌پذیر و شکننده‌تر باید از بادشکن و محافظ استفاده گردد.
- گیاهان باید متناسب با شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه باشند. این گیاهان در بام سبز بهتر رشد می‌کنند و مقاومت بیشتری در برابر تغییرات آب و هوایی منطقه از خود نشان می‌دهند.
- برای زیباتر شدن فضای بام سبز بهتر است از درختچه و بوته‌های تزیینی نیز استفاده شود. این گیاهان اغلب وزن کم و اندازه کوچکی دارند و در صورت قرارگیری در جای مناسب به خوبی رشد می‌کنند.
امکانات لازم برای اجرای روف گاردن
برای طراحی و اجرای بهترین روف گاردن، به تجهیزات و امکانات متعددی نیاز است. این امکانات شامل اجزای ساختاری باغ بام همچون لایه محافظ، بستر کاشت، عایق رطوبتی و زهکشی می‌شود. بعد از اجرای بام سبز هم نیاز به امکانات رفاهی و تجهیزات جانبی همچون آلاچیق، سایه‌بان، باربیکیو و مبلمان است تا یک فضای دلپذیر و کاربردی برای ساکنین ساختمان ایجاد گردد.
انواع روف گاردن یا باغ بام
- روف گاردن گسترده: این شیوه اجرایی باغ بام، سبک‌ترین و کم هزینه‌ترین نوع روف گاردن است و با لایه‌ای نازک از خاک و گیاهان مقاوم پوشیده می‌شود. در این بام سبز از گیاهان پوششی که به عمق کمی برای کاشت نیاز دارند، استفاده می‌شود. روف گاردن گسترده در افزایش زیبایی منظر شهری نقش موثری دارد.
- روف گاردن متمرکز: در این روف گاردن عمق خاک بیشتر است و امکان کاشت انواع گیاه، درختچه و حتی درخت میوه وجود دارد. اجرای روف گاردن متمرکز به هزینه بیشتری نیاز دارد.
- روف گاردن نیمه متمرکز: این روف گاردن ترکیبی از دو مورد قبلی بوده و عمق خاک در آن در سطح متوسطی قرار دارد.
- روف گاردن مدولار یا پرتابل: روف گاردن‌های پرتابل از قابلیت جابجایی برخوردار هستند و امکان کاشت انواع متنوعی از پوشش گیاهی در آنها وجود دارد.
انواع کلاس‌های روف گاردن یا باغ بام
کلاس‌های روف گاردن شامل چندین دسته می‌باشد:
-
روف گاردن کلاس A
در این روف گاردن از موزاییک یا سنگ‌های طبیعی و مصنوعی برای کف‌سازی و از شمشاد به عنوان پوشش گیاهی استفاده می‌شود. بخش مرکزی بام هم با چمن طبیعی پوشش داده می‌شود. جنس مبلمان در این بام سبز از حصیر و چرم بوده و معمولا از آلاچیق و سقف‌های پرگولا در آن استفاده می‌گردد.
-
روف گاردن کلاس B
در این روف گاردن از ترموود برای کف‌سازی و از گیاهانی همچون کاج به عنوان پوشش گیاهی استفاده می‌شود. جنس مبلمان هم معمولا حصیر و چرم است و از آلاچیق و سایه‌بان جهت افزایش رفاه ساکنین استفاده می‌گردد. نحوه اجرای فضای سبز در این کلاس با گلدان و باکس ترموود است.
-
روف گاردن کلاس C
در روف گاردن کلاس C از ترموود پلکانی برای اجرای کف و از گل‌های زینتی برای محوطه‌سازی استفاده می‌گردد. جنس مبلمان هم میتواند حصیر و چرم و یا ترموود باشد. در این کلاس روف گاردن معمولا از نیمکت و آتشدان به عنوان المانهای اضافه استفاده می‌شود. نورپردازی هم با چراغ‌های باغی و نور مخفی صورت می‌گیرد.
-
روف گاردن کلاس D
روف گاردن کلاس D کاملا مشابه با کلاس C است. در این کلاس از طراحی بام سبز هم از ترموود پلکانی برای کف بام استفاده شده و گل و گیاهان زینتی به عنوان پوشش گیاهی بام استفاده می‌گردند. استفاده از نورپردازی مخفی، مبلمان ترموود، آلاچیق و سایه‌بان هم از دیگر ویژگی‌های این کلاس است.
-
روف گاردن کلاس E
در طراحی روف گاردن کلاس E از سنگ برای کف‌سازی استفاده می‌شود. پوشش گیاهی فضای مرکزی بام هم چمن مصنوعی است. در این کلاس بام سبز از آلاچیق، سایه‌بان، مبلمان ترموود و چراغ‌های بامی نیز استفاده می‌گردد.
طراحی روف گاردن و ایجاد چشم‌انداز زیبا
در طراحی روف گاردن علاوه بر استفاده از گل و گیاهان متناسب با آب و هوای منطقه، باید از تجهیزات دیگری نیز استفاده شود. در ساخت باغ بام از المانهای مختلفی همچون آبنما، آلاچیق و پرگولا، چمن‌های طبیعی یا مصنوعی، نیمکت‌های چوبی، باربیکیو و حتی جکوزی و مکانی برای آفتاب گرفتن استفاده می‌شود. نوع تجهیزات به کار رفته در طراحی و اجرای روف گاردن به وسعت فضا و بودجه موجود بستگی دارد. افرادی که قصد اجرای روف گاردن در پشت بام ساختمان خود را دارند، با در نظر گرفتن بودجه و انتظارات خود میتوانند یک بام سبز زیبا و کاربردی در اختیار داشته باشند.
نکات مهم در طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن گرچه کار ساده‌ای به نظر می‌رسد، اما از آنجایی که بر بالای ساختمان اجرا می‌شود، نیاز به تخصص زیادی دارد. افراد متخصص با در نظر گرفتن نکات و اصول مهم به طراحی بام سبز پرداخته و آن را به بهترین شکل ممکن اجرا می‌نمایند. برخی از مهمترین نکات و اصول طراحی روف گاردن به شرح زیر است:
-
حفظ حریم شخصی
روف گاردن یک محوطه روباز است و ساختمان‌های اطراف معمولا به آن اشراف دارند. برای همین حریم خصوصی در آن کمتر رعایت می‌شود. با این حال اگر حفظ حریم شخصی اهمیت زیادی داشته باشد، با استفاده از تجهیزاتی همچون پارتیشن و نرده میتوان آن را محدودتر کرد.
-
انتخاب گل و گیاهان مناسب
همانطور که متوجه شدیم یکی از موارد مهم در طراحی بام سبز، انتخاب گل و گیاه مناسب است. در صورتی که فضای پشت بام بزرگ باشد، میتوان از گیاهان بلند و پرپشت استفاده کرد. برای فضاهای کوچک‌تر هم باید از پوشش گیاهی محدودتری استفاده شود. برخی از افراد از چمن‌های طبیعی یا مصنوعی نیز برای زیباتر شدن این فضا استفاده می‌کنند.
-
آبیاری اتوماتیک
گیاهان روف گاردن همچون سایر گل و گیاهان به آبیاری نیاز دارند. بهترین سیستم و روش برای آبیاری گیاهان بام سبز، آبیاری اتوماتیک است. اغلب مجریان برای حفظ و نگهداری گیاهان از آبیاری اتوماتیک و قطره‌ای هوشمند استفاده می‌کنند. با این سیستم میتوان در زمان‌های مشخصی گیاهان را آبیاری کرد.
-
زیرسازی و بسترسازی پشت بام
یکی دیگر از نکات مهم در طراحی روف گاردن، بسترسازی و زیرسازی است که سبب افزایش استحکام این بخش می‌شود. در صورتی که کف‌سازی و دیواره‌سازی به شکل استانداردی انجام شود، سقف ساختمان کمتر در معرض آسیب قرار گرفته و به رشد بهتر گیاهان نیز کمک می‌شود. کف‌سازی بام سبز هم معمولا به سه صورت چوبی، شن و قلوه سنگ تزئینی ارائه می‌شود. هر چقدر میزان و سطح کف بام بیشتر باشد، به هزینه کار افزوده می‌شود.
-
نورپردازی بام سبز
برای روشنایی بام سبز در پایان شب نیاز به یک نورپردازی اصولی است. با بهترین تجهیزات میتوان این فضا را به خوبی روشن کرده و از آن در زمان تاریکی نیز استفاده کرد. برای نورپردازی روف گاردن میتوان از لامپ‌های رنگی و دکوراتیو استفاده کرده و جذابیت آن را در شب دو چندان کرد.
-
استفاده از تجهیزات جانبی همچون مبلمان و آبنما
استفاده از تجهیزاتی همچون مبلمان و آبنما در روف گاردن کاملا سلیقه‌ای است. در صورتی که به فضایی برای نشستن و دورهمی در بام سبز نیاز باشد، باید از مبلمان یا میز و صندلی‌های مقاومی استفاده گردد. مبلمان روف گاردن را میتوان از میان مدل‌های فرفوژه یا حصیری انتخاب و خریداری کرد. اندازه مبلمان باید با وسعت بام سبز متناسب باشد و فضای زیادی از آن را اشغال نکند. برای زیباتر شدن بام سبز میتوان از عناصر آبی همچون چشمه مصنوعی و آبنما نیز استفاده کرده و حس آرامش خوبی را در آن جاری کرد.
هزینه طراحی روف گاردن چقدر است؟
هزینه طراحی روف گاردن به عوامل زیادی بستگی دارد. در این خصوص باید به نحوه طراحی، سبک مورد نظر، تجهیزات و لوازم مورد نیاز، متراژ فضا و شرایط ساختمان اشاره کرد. هر چقدر وسعت بام بیشتر باشد، به متریال و گل و گیاهان بیشتری برای اجرای باغ سبز نیاز بوده و همین امر هزینه طراحی بام سبز را افزایش می‌دهد. برای اطلاع از هزینه دقیق طراحی این فضا میتوانید با کارشناسان مجموعه ارم تهران تماس حاصل فرمایید. کارشناسان مجموعه با توجه به موارد اشاره شده، هزینه طراحی و اجرای روف گاردن را به شما اعلام خواهند کرد.
مراحل اجرای روف گاردن
مراحل اجرای بام سبز یا روف گاردن به شرح زیر است:
- بررسی بام، طراحی و برنامه‌ریزی: در مرحله اول به بررسی وضعیت بام پرداخته شده و شرایط ساختمان و محدودیت‌های موجود مشخص می‌گردد. بعد از آن هم نوع روف گاردن مشخص شده و نقشه‌ها و طرح‌های اولیه آماده می‌گردد.
- آماده‌سازی زیرساخت فنی: بعد از بررسی‌های اولیه و طراحی، سطح بام مورد آماده‌سازی قرار گرفته و شیب مناسب جهت زهکشی ایجاد می‌شود. بعد از آن هم نوبت به نصب لایه‌های عایق ضد آب و سپس اجرای سیستم زهکشی می‌رسد.
- نصب سیستم آبیاری: سیستم آبیاری روف گاردن میتواند به صورت اتوماتیک و یا دستی باشد. برای نصب این سیستم نیاز به لوله‌کشی مناسب جهت انتقال آب به نقاط مختلف بام است.
- آماده‌سازی بستر کشت: بعد از نصب سیستم زهکشی و آبیاری میتوان بستر کشت را آماده کرد. خاک باید متناسب با نوع گیاهان در نظر گرفته شده و حاوی ترکیبات مغذی مورد نیاز باشد.
- کاشت گیاهان: گیاهان روف گاردن باید متناسب با اقلیم منطقه و طرح اولیه انتخاب شوند و در محل تعیین شده کاشت شوند.
- نصب سایر تجهیزات: در نهایت هم میتوان سیستم نورپردازی و سایر سیستم‌ها را اجرا کرده و امکانات مورد نیاز همچون آلاچیق و فضای نشیمن را در بام تعبیه کرد.
نکات مهم و قابل توجه برای ساخت روف گاردن
- بررسی استحکام سازه: پیش از ساخت روف گاردن باید نسبت به توانایی سقف ساختمان در برابر وزن خاک، گیاهان و تجهیزات مورد نیاز اطمینان حاصل کرد. در صورتی که سقف استحکام کافی نداشته باشد، نیاز به تقویت‌سازی آن است.
- عایق‌بندی و زهکشی اصولی: برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و نشت آب به سقف و ساختمان نیاز به عایق‌بندی و زهکشی اصولی است. برای این کار هم باید از عایق‌های مناسب و سیستم زهکشی کارآمد استفاده کرد.
- انتخاب گیاهان با توجه به شرایط اقلیمی: گیاهان بام سبز باید با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری داشته باشند. از آنجایی هم که تابش نور خورشید بر سطح بام زیاد است، باید در برابر نور مستقیم خورشید مقاومت بالایی داشته باشند.
- انتخاب خاک مناسب و مغذی: خاک روف گاردن باید سبک و دارای مواد مغذی کافی باشد تا بستر خوبی برای رشد گیاهان آماده شود.
- توجه به زیبایی‌شناسی: در طراحی و احداث روف گاردن باید به زیبایی و هارمونی فضا توجه کرده و از المانهای دکوراتیو جذاب همچون گلدان، مجسمه و آبنما در آن استفاده کرد.
- نگهداری و مراقبت مستمر: روف گاردن همچون هر سازه دیگری به نگهداری و مراقبت مداوم نیاز دارد تا همواره سرسبز و زیبا باقی بماند.
چند تصور غلط رایج در بین مردم در مورد طراحی باغ بام
برخی از تصورات غلط رایج در بین مردم راجع به طراحی روف گاردن ممکن است آنها را از اجرای بام سبز منصرف کند. یکی از این تصورات غلط، نشتی در روف گاردن و بروز مشکلات ساختاری است. در صورتی که اگر اجرای بام سبز به افراد متخصص و کاربلد سپرده شود و زهکشی و عایق‌بندی به درستی انجام گردد، هیچ گونه نشتی در روف گاردن رخ نمی‌دهد. از طرفی برخی افراد تصور دارند که به بودجه زیادی برای اجرای روف گاردن نیاز است. در صورتی که با بودجه کم و انتخاب پوشش گیاهی و مصالح مقرون به صرفه میتوان بام سبز را با هزینه کم نیز اجرا کرد.
بهترین اجراکننده‌های روف گاردن در تهران
شرکتهای زیادی در زمینه طراحی و اجرای روف گاردن در تهران مشغول به فعالیت هستند. از بهترین مجریان روف گاردن در تهران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت مهندسی فضای سبز ارم تهران
- شرکت سورن بام
- شرکت چکاد بام
- شرکت دکوباغ
- شرکت گل چمن آریا
- شرکت تهران گاردن
- شرکت آریانا عمران
- شرکت ال گرین
- شرکت سازه صدر
قیمت اجرای روف گاردن چقدر می‌باشد؟
قیمت اجرای باغ بام یا همان روف گاردن متغیر بوده و به چندین عامل بستگی دارد. در این خصوص باید به متراژ بام، نحوه طراحی، نوع گیاهان، مصالح و تجهیزات مورد نظر اشاره کرد. به طور کلی میتوان گفت هزینه اجرای روف گاردن در سال 1404 از متری 3 میلیون الی 15 میلیون و حتی بیشتر متغیر است.
جمع بندی
در این مطلب در سایت ارم تهران در خصوص طراحی روف گاردن صحبت کردیم و با نکات مهم در طراحی این فضا آشنا شدیم. طراحی و اجرای بام سبز نیاز به نقشه‌برداری، خرید گل و گیاهان متناسب با شرایط اقلیمی منطقه، بسترسازی و کف‌سازی و استفاده از سیستم آبیاری و نورپردازی مناسب دارد. برای همین این کار را به دست افراد متخصص در این حوزه بسپارید تا بهترین روف گاردن را در کمترین زمان ممکن تحویل بگیرید.
